خشکی در مرحله جوانه زنی گیاه کلزا مانع از آماس بذر میشود. این امر سبز شدن را به تعویق می اندازد و پیامدهای زیانباری را برای رشد بعدی گیاه میتواند به همراه داشته باشد. حساسیت مسأله زمانی به اوج میگیرد که آب کافی برای شروع جوانه زنی وجود داشته باشد، ولی گیاهچه جوان، با کمبود آب مواجه شود . در این حالت، سبز سیکنواخت در مزرعه به دست نمیآید و باید واکاری انجام شود. بعد از جذب آب، دمای خاک عامل اصلی کنترل جوانه زنی به شمار میآید. B.rapa در مقایسه با B.napus در دمای ۷ درجه ی سانتیگراد و یا پایینتر و در دمای ۲۵ درجه ی سانتیگراد و یا بالاتر جوانه زنی کمتری دارد.
ارقام B.rapa در دماهای ۲۵-۲۰ درجه ی سانتیگراد حداقل ۹۰ درصد جوانه زنی دراند. در صورتی که در دمای ۳ و ۲ درجه سانتیگراد مقدار جوانه زنی به ترتیب ۳۴ و ۶۷ درصد کاهش مییابد. طول دوره جوانه زنی بسته به دما متغییر است و در دمای ۲ درجه در مدت ۱۱ تا ۱۴ روز و در دمای ۲۵-۲۱ درجهی سانتیگراد در مدت ۲ روز جوانه میزند . دمای مناسب برای جوانه زنی و سبز شدن بذر ۲۵ درجه سانتیگراد است. اگر دما از ۱۶ تا ۲۰ درجه سانتیگراد باشد سبز شدن در طول ۳ تا ۵ روز پس از کاشت صورت میگیرد. در دمای ۱۲ درجه سانتیگراد به ۷ ال ۸ روز، در ۸ درجه سانتیگراد به بیشتر از ۱۰ روز و در دماهای زیر ۵ درجه سانتیگراد به بیشتر از ۲۰ روز برای سبز شدن نیاز دارد.
تشکیل آغازه های برگ و گل کلزا
نقطه رویش یا نوک ساقه گیاه در قالب آرایش مارپیچی یا فیلوتاکسی با زاویه ای در حدود ۱۳۰ درجه در بین برگها، آغازه های برگ را تولید میکند. سرعت آغازیدن در مقایسه با سرعت ظهور برگ سریعتر است. بنابراین آغازه های برگ در حول نقطه رویش تجمع پیدا میکنند. ارقام پاییزه قبل از وقوع آغاز گل آذین، در کاشت دیر هنگام حدود ۱۲ برگ و در کاشت زودهنگام حدود ۳۰ برگ تولید میکنند. هر آغازه برگ توان ایجاد یک مریستم در کنار خود را دارد. به محض این که نیازهای بهاره سازی با فتوپریودی تامین شد، نخستین علامت آغازش گلها، یعنی متورم شدن کناره یکی از طرحهای اولیه گل در نوک ساقه به وقوع خواهد پیوست.
طرحهای اولیه بعدی از مریستمهای کناری به وجود میآیند و گلهای ساقه اصلی یا خوشه را تشکیل میدهند. در حالی که جوانه های گل ساقه اصلی در حال شکلگیری هستند، جوانه های کناری زیر آنها توسعه می یابند و به طور پی در پی شاخه های اولیه را در جهت رو به پایین ایجاد میکنند. در نوک ساقه اصلی، نموگل در جهت رو به بالا ادامه مییابد. کاسبرگهای هر جوانه قابل رویت میشوند و سپس دمگلها به وجود می آیند.
مرحله طویل شدن ساقه، گلدهی و گرده افشانی کلزا
طول دوره طویل شدن ساقه از آغازش گل آذین تا گلدهی ممکن است از نظر عملکرد نهایی مهمتر از دوره قبل تا آغازش باشد. در مرحله طویل شدن ساقه(خروج از رشد روزت)، به احتمال زیاد الگوی تخصیص مواد فتوسنتزی تحت تاثیر کنترل هورمونی تغییر میکند. تورلینگ و ویجندارداس متعقدند که طول این دوره ها را میتوان با استفاده از فتوپریود تغییر داد و یک دوره طولانی تری را برای طویلتر شدن ساقه ای با تولید غلاف بیشتر و گل آذین بزرگتر ایجاد کرد. در مرحله گلدهی و اوایل غلاف بندی تاثیر سو ناشی از کمبود آب حداکثر است و موجب کاهش فوق العادهی تعداد غلاف، دانه بندی، کوچکتر ماندن دانه و کاهش درصد روغن میشود.
رشد غلاف و بذر کلزا
طی چند روز بعد از گرده افشانی، رشد سریع غلاف از نظر طولی و وزنی آغاز میشود. در صورتی که آغاز رشد سریع بذر در حدود ۲۰ روز تاخیر دارد به طوری که قبل از شروع رشد سریع بذر، غلافها تا حدودی رشد طولی خود را به اتمام میرسانند و وقتی که دیواره های غلاف به حداکثر اندازه و وزن خود رسیدند، دانه فقط به ۳۵ درصد وزن خشک نهایی خود می-رسد. بعد از شروع دوره ی آب کشیدیگی دانه در ۵۰ روز بعد از گرده افشانی، افزایش وزن خشک دیواره غلاف متوقف میشود. در حالی که ۴۲ درصد افزایش وزن خشک بذر در طی ۵۰ تا ۷۵ روز بعد از گرده افشانی اتفاق میافتد.
به هنگام آغاز رشد سریع غلاف، تجمع وزن خشک ساقه و شاخه ها به حداکثر خود نزدیک میشود. در این هنگام شاخص سطح برگ نیز در حال کاهش سرع خواهد یود بدین ترتیب یک توالی مشخص رشد وجود دارد که در آن رشد برگ، رشد ساقه، رشد دیواره غلاف و سرانجام رشد بذر، دنبال میشود. میزان روغن کلزا تا ۴۰ روز پس از گرده افشانی سیر صعودی دارد و پس از آن با تغییر جزیی و نامحسوس در یک میزان ثابت باقی میماند. وزن ماده ی خشک نیز تا حدودی روندی مشابه با آن دارد، با این تفاوت که در حدود ۵۰ روز پس از گرده افشانی میزان آن به حداکثر میرسد.
منبع: سایت فروشگاهی پوپونیک